Algehele hyperthermie op koortsniveau is een niet-toxische behandeling die vaak in verband wordt gebracht met een verbeterde temperatuurregulering van het lichaam. De behandeling wordt door vrijwel alle patiënten goed verdragen en kan worden toegediend in combinatie met een scala aan andere therapieën.

Gedurende de afgelopen vijfentwintig jaar zijn er meer dan duizend klinische proeven doorgevoerd met kunstmatig opgewekte algehele hyperthermie op koortsniveau en gelokaliseerde hyperthermie, en er zijn duizenden wetenschappelijke artikelen in peer-reviewed medische literatuur verschenen.

  • The Het proces van koortstherapie

    In de oncologie is het doel van hyperthermie een toestand van koorts op te wekken die het immuunsysteem activeert en de kankercellen vernietigt. De patiënt ligt in een hyperthermiekamer waarin zijn of haar lichaam verwarmd wordt met speciaal daartoe ontwikkelde infraroodlampen – de veiligste, natuurlijkste warmtebron die we kennen.

    Infrarode golven zijn een onzichtbaar soort licht dat zich direct naast het spectrum van het zichtbare licht bevindt. In de natuur is de zon de meest effectieve bron van infraroodstraling die alle levensprocessen op aarde ondersteunt. Bij hyperthermie dringt infrarode straling van een kortegolflengte door de huid heen en verwarmt zo de bloedvaten dicht bij het huidoppervlak.   Wanneer de temperatuur van de huid en het bloed dat door de huid stroomt stijgt, verspreidt de warmte zich door het hele lichaam, en stijgt de inwendige temperatuur. Infrarood licht is bij algehele hyperthermie een van de voor- naamste middelen om het lichaam tot koortsniveau op te warmen.   Wanneer de warmte geleidelijk aan toeneemt begint de patiënt te transpireren; maar zonder luchtstroom kan er geen verdamping plaatsvinden. Transpiratie leidt alleen tot afkoeling als het water kan verdampen. Transpiratie is de voornaamste methode om de lichaamstemperatuur stabiel te houden. Zonder dit proces blijft de lichaamstemperatuur stijgen zodat er een koortsachtige toestand ontstaat. Nadat het koortsniveau eenmaal is bereikt en gedurende een of twee uur op dat peil is gehouden, wordt gedurende nog eens ongeveer twee uur de temperatuur weer heel geleidelijk verlaagd.   Bij het Gorter-model ontvangen de patiënten direct na een behandeling met algehele hyperthermie op koortsniveau een injectie van Immune restauratie vaccin die uit hun eigen bloed zijn opgekweekt. Gewoonlijk vertonen ze dan in de zes of twaalf uur direct na de behandeling de symptomen van een lichte griep. Dit is echter geen griep maar de reactie van het lichaam die erop duidt dat het immuunsysteem wordt geactiveerd. Wanneer deze symptomen zijn afgenomen, melden bijna alle patiënten dat ze minder pijn hebben en dat ze zich beter voelen.   Er is waargenomen dat patiënten die na de vaccinatie met Immune restauratie vaccin een reactie van griepachtige symptomen krijgen er daarna beter aan toe zijn en meer baat bij de therapie hebben dan de patiënten die niet in staat zijn om griepachtige verschijnselen teweeg te brengen. Al onze patiënten waarbij een totale remissie is opgetreden hebben steeds griepachtige symptomen gehad.

  • Hoe koorts het immuunsysteem activeert

    De inwendige temperatuur van een mens is ongeveer 37°C, al varieert dit zoals gezegd in de loop van de dag. Bij algehele hyperthermie wordt de inwendige temperatuur van de patiënt geleidelijk verhoogd tot 39°C en soms zelfs tot 40,0°C, als dit vanuit medisch oogpunt ndig is.   De immuunverandering wordt opgewekt door een impuls die diep uit de hersenstam, uit de hypothalamus, komt. Dit deel van de hersenen bevat het commandocentrum voor onze fundamenteelste functies, vooral die, welke ons lichaam uitvoert zonder dat we ons ervan bewust zijn, zoals ademhaling, bloeddruk en inwendige lichaamstemperatuur.   Dit commandocentrum leidt het autonome zenuwstelsel dat ‘automatisch’ functioneert. Koorts wordt op gang gebracht diep vanuit het oudste deel van de hersenen dat ook bij alle zoogdieren aanwezig is, wat aantoont hoe fundamenteel koorts voor ons functioneren is.   De behandeling met algehele hyperthermie op koortsniveau wordt gebruikt om de cellen van het immuunsysteem weer te mobiliseren en te reactiveren.   Deze afweer vermeerdert het aantal gerichte acties om de tumor via cytotoxiciteit te vernietigen. Dit is een selectieve toxiciteit van de immuuncellen die zich richt op maligne cellen en de dood van tumorcellen (necrose en apoptose) tot gevolg heeft. Genezing vindt plaats wanneer door een verbeterde immuunactiviteit de tumorbelasting wordt verminderd.   Al met al maakt de koorts het immuunsysteem gereed om kankerachtige cellen te vernietigen en brengt hij overal in het lichaam een sterkere immuunrespons op gang.

Hyperthermie is ook onderzocht bij chronische pijn, astma en andere chronische of terugkerende infecties aan de ademhalingswegen, infecties aan de urinewegen en bij immunodeficiëntie.   In het Medical Center Cologne wordt algehele hyperthermie aan ongeveer 70 procent van alle patiënten aangeboden. Omdat koorts een belasting voor het systeem vormt, wordt hij gewoonlijk niet aangeboden aan patiënten met ernstig hartfalen of hersenkanker, omdat de mogelijkheid bestaat dat het hartproblemen of epileptische aanvallen kan opwekken. Voor bijna alle andere patiënten heeft algehele hyperthermie geen negatieve nevenwerkingen of risico’s. Gewoonlijk voelen patiënten zich na het ondergaan van de algehele hyperthermie op koortsniveau gereinigd en energiek.

In veel gevallen wordt deze hyperthermiebehandeling als eerste in het protocol opgenomen om de koortsreactie van het lichaam te simuleren. Hyperthermie kan worden gebruikt als de voornaamste behandelvorm of veilig worden toegepast in combinatie met conventionele therapieën zoals chemo- of radiotherapie. Gecontroleerd onderzoek heeft aangetoond dat chemo- of radiotherapie in combinatie met algehele hyperthermie effectiever is en vaak minder bijwerkingen geeft dan chemo- of radiotherapie op zich.  In de Europese Unie wordt deze behandeling aangeboden in tal van belangrijke behandelcentra voor kanker in steden als Amsterdam, Hamburg, München, Rotterdam, Stuttgart en Utrecht.

  • Referenties

    Kluger MJ. Fever: Role of pyrogens and cryogens. Physiol Rev. 1991; 71(1): 93–127. Roberts Jr NJ. The immunological consequences of fever. In: Mackowiak PA, ed. In Fever: Basic mechanisms and management. New York: Raven. 1991:125. Roberts Jr NJ. Impact of temperature elevation on immunologic defenses. Rev Infect Dis. 1991; 13(3): 462–72. National Library of Medicine, MeSH Database, available at http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/mesh. Accessed 07-20-1 Kleef R, Jonas WB, Knogler W, Stenzinger W. Fever, cancer incidence and spontaneous remissions. Neuroimmunomodulation. 2001;9(2):55-64. Kleef, R. & Hager, D. Incidence of Malignancies and Missing History of Fever in Baronzio, G.F. & Hager, E. (2006). Hyperthermia in Cancer Treatment: A Primer. New York: Springer US. Laurence JZ. The diagnosis of surgical cancer (Lister Prize say for 1854). London: Churchill. 1854; 56.


    Dietzel F. Basic principles in hyperthermic tumor therapy. Recent Respite Cancer Res. 1983;86:177-190. Kerner T, et al. Whole body hyperthermia: a secure procedure for patients with various malignancies? Intensive Care Med. 1999 September;25(9):959-965. Kraybill WG, et al. A phase I study of fever-range whole body hyperthermia (FR-WBH) in patients with advanced solid tumours: correlation with mouse models. Int J Hyperthermia. 2002 May-Jun; 18(3):253-266. Atanackovic D, et al. Patients with solid tumors treated with high-termperature whole body hyperthermia show a redistribution of naive/memory T-cell subtypes. Am J Physiol Regul Integr Comp Physiol. 2006 Mar;290(3):R585-594. Epub 2005 Oct 27. Wehner H, von Arden A, Kaltofen S. Whole-body hyperthermia with water-filtered infrared radiation: technical-physical aspects and clinical experiences. Int J Hyperthermia. 2001 Jan-Feb; 17(1):19-30. Doering TJ, et al. Cerebral autoregulation during whole-body hyperthermia and hyperthermia stimulus. Am J Phys Med Rehabil. 1999 jan-Feb; 78(1):33-38. Bedrosian I, et al. Intranodal administration of peptide-pulsed mature dendritic cell vaccines results in superior CD8+ T-cell function in melanoma patients. J Clin Oncol. 2003 Oct 15;21(20):3826-3835. Franckena M, et al. Radiotherapy and hyperthermia for treatment of primary locally advanced cervix cancer: results in 378 patients. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2009 Jan 1;73(1):242-25-. Epub 2008 Nov 5. Bull, JM, et al. Fever-range whole-body thermal therapy combined with cisplatin, gemcitabine, and daily interferon-aalpha: description of a phase I-II protocol. Int J Hyperthermia. 2008 Dec;24(8):649-662. Kappel M, et al. Somatostatin attenuates the hyperthermia induced increase in neurtrophil concentration. Euro J Appl Physiol Occup Physiol. 1998;77(1-2):149-56. Kappel M, Poulsen TD, Galbo H, Pedersen BK. Influence of minor increases in plasma catecholamines on natural killer cell activity. Horm Res. 1998:49(1):22-26. Wust P, et al. Feasibility and analysis of thermal parameters for the whole-body-hyperthermia system IRATHERM-2000. Int J Hyperthermia. 2000 Jul-Aug;16(4):325-339. Zellner M, et al. Human monocyte stimulation by experimental whole body hyperthermia. Wien Klin Wochenschr. 2002 Feb 15;114(3):102-107. Robins HI, et al. Phase I clinical trial of melphalan and 41.8 degrees C whole-body hyperthermia in cancer patients. Clin Oncol. 1997 Jan;15(1):158-164. Oehler R, et al. Cell type-specific variations in the induction of hsp70 in human leukocytes by feverlike whole body hyperthermia. Cell Stress Chaperones. 2001 Oct;6(4):306-315. Brockow T, Wagner A, Franke A, Offenbacher M, Resch KL. A randomized controlled trial on the effectiveness of mild water-filtered near infrared whole-body hyperthermia as an adjunct to a standard multimodal rehabilitation in the treatment of fibromyalgia. Clin J Pain. 2007 Jan; 23(1):67-75.